ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaların bütünü olarak tanımlanmaktadır.
Çevresel Etki Değerlendirilmesi Çalışmaları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından, 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” kapsamında, 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeterlik Belgesi Tebliği” kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkilendirdiği firmalar tarafından yürütülür.
25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği”ne göre projeler kirleticilik vasıflarına göre iki listede toplanmıştır.
– Ek-1 listesinde yer alan projeler, kirleticilik vasfı daha yüksek olan projelerdir. Bu projelerde, “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu (ÇED Olumlu)” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz (ÇED Olumsuz)” kararı verme yetkisi Bakanlığa aittir. Bu kapsamda Ek-1 listesinde yer alan faaliyetler için “ÇED Raporu” hazırlanarak, e-çed sistemi üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulmak üzere başvuru gerçekleştirilmektedir.
– Ek-2 listesinde yer alan projeler, kirleticilik vasfı daha düşük olan projelerdir. Bu projelerde, “Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gereklidir” veya “Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gerekli Değildir” kararı verme yetkisi Valiliklere aittir. Bu kapsamda Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler için “Proje Tanıtım Dosyası” hazırlanarak, e-çed sistemi üzerinden ilgili İl Müdürlüklerine sunulmak üzere başvuru gerçekleştirilmektedir.
– Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almayan faaliyetler veya eşik değerin altında kalan faaliyetler için ise, ÇED Yönetmeliği Kapsamı Dışında olduğuna dair yazı almak için, “Başvuru Evrakları” hazırlanarak ilgili İl Müdürlüklerine başvuru yapılmaktadır.
– Proje sahibi; “ÇED Olumlu” kararını aldıktan sonra hazırlanan ÇED Raporunda taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğini izlemek ve denetlemek amacıyla ÇED Yeterlilik Sahibi firmalar tarafından Bakanlık tarafından belirlenen periyotlarda “Proje İlerleme Raporu” hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulmak üzere başvuru gerçekleştirilmektedir.
Bu Yönetmeliğe tabi projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.
ÇED Raporu
25.11.2014 tarih ve 19186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” nin Ek-1 listesinde yer alan veya Bakanlıkça “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir” kararı verilen proje için, Bakanlıkça belirlenen Özel Formata göre hazırlanan raporlardır.
Hangi Projeler Çevresel Etki Değerlendirilmesine Tabi Projeler Kapsamına Girmektedir?
- Çevresel Etki Değerlendirilmesi Ek-1 Listesinde Yer Alan Projeler
- “ÇED Gereklidir” Kararı Verilen Projeler
- Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, projenin yeni kapasitesinin Ek-1 listesinde belirtilen eşik değer veya üzerinde olan projeler
Çevresel Etki Değerlendirilmesine tabi projeler kapsamına girmektedir. Bu kapsamda olan projeler için, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından ÇED Raporu hazırlanarak Bakanlığa başvuru yapılması gereklidir.
Başvuru Süreci
- Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından ÇED Yönetmeliği’nin Ek-3’ünde yer alan ÇED Genel Formatı esas alınarak hazırlanan ÇED Başvuru Dosyası, e-çed sistemi üzerinden Bakanlığa sunulur.
- Bakanlığın incelemesinin başvuru dosyasını incelemesinin ardından Halkın Katılım Toplantısı gerçekleştirilir.
- Halkın Katılım Toplantısından sonra, projenin format bedeli bakanlığa yatırılır. Bakanlıkça hazırlanan Özel Formatı ÇED Yeterlilik Sahibi firmaya iletilir ve bu format doğrultusunda hazırlanan ÇED Raporu Bakanlığa sunulur.
- Bakanlık tarafından incelenen rapor doğrultusunda İnceleme ve Değerlendirme Komisyon Toplantısı yapılır. Toplantıdan sonra dosyada eksilikler var ise; gerekli revizyonlar yapılarak Son Şekli Verilen ÇED Raporu tekrar Bakanlığa sunulur.
- Komisyon tarafından incelenerek son şekli verilen ÇED Raporu, halkın görüş ve önerilerini almak üzere, Bakanlık ve/veya Valilik tarafından askıda ilan ve internet aracılığı ile on (10) takvim günü görüşe açılır. Daha sonra Nihai ÇED Raporu, sisteme tekrar yüklenir.
- Bakanlık, Komisyon çalışmalarını ve halkın görüşlerini dikkate alarak proje için “ÇED Olumlu” ya da “ÇED Olumsuz” kararını on (10) iş günü içinde verir ve bu kararı Komisyon üyelerine bildirir.
“ÇED Olumlu” kararı verilen proje için yedi (7) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda “ÇED Olumlu” kararı geçersiz sayılır.
“ÇED Olumsuz” kararı verilen projeler için “ÇED Olumsuz” kararı verilmesine neden olan şartlarda değişiklik olması durumunda yeniden başvuruda bulunulabilir.
PROJE TANITIM DOSYASI
ÇED Yönetmeliği Ek-2 listesinde yer alan faaliyetler için, ÇED uygulanmasının gerekli olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, Bakanlıkça yetkilendirilen kurum/kuruluşlar tarafından hazırlanan dosyadır.
Hangi Projeler Seçme-Eleme Kriterlerine Tabi Projeler Kapsamına Girmektedir?
- ÇED Yönetmeliği Ek-2 Listesinde Yer Alan Projeler
- Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, projenin yeni kapasitesinin Ek-2 listesinde olan projeler
Seçme ve eleme kriterlerine tabidir. Bu kapsamda kalan projeler için, Bakanlıkça yeterlik verilmiş kurum/kuruluşlar tarafından Proje Tanıtım Dosyası hazırlanarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuru yapılması gereklidir.
Başvuru Süreci
- ÇED Yönetmeliği Ek-4’teki format esas alınarak hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası hazırlanır.
- Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne, e-çed sistemi üzerinden hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası sunulur.
- İl Müdürlüğü tarafından incelenen dosya neticesinde, denetim gerçekleştirilir ve ilgili kurumlardan Kurum Görüşü talep edilir.
- Kurum görüşleri toplanması aşamasında tüm kurumlarla iletişim kurularak süreç takibi yapılarak görüşler tamamlanır.
- Kurum görüşleri toplanması ve Proje Tanıtım Dosyası kontrolleri neticesinde uygun bulunması durumunda Nihai Proje Tanıtım Dosyası e-çed sistemi üzerinden tekrar sisteme yüklenir.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirme sonucu projeye ait “ÇED Gerekli Değildir” veya “ÇED Gereklidir” kararı verilir.
- “ÇED Gerekli Değildir” kararı verilen proje için beş (5) yıl içinde mücbir sebep bulunmaksızın yatırıma başlanmaması durumunda “ÇED Gerekli Değildir” kararı geçersiz sayılır.
- “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler için bir (1) yıl içerisinde Bakanlığa başvuru yapılmaması durumunda karar geçersiz sayılır.
ÇED KAPSAM DIŞI YAZISI (ÇED MUAFİYET YAZISI)
Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almayan faaliyetler veya eşik değerin altında kalan faaliyetler için ise, ÇED Yönetmeliği Kapsamı Dışında olduğuna dair yazı almak için, “Başvuru Evrakları” hazırlanarak ilgili İl Müdürlüklerine başvuru yapılmaktadır.
Başvuru Evrakları Hazırlanması için gerekli evraklar;
- Mülkiyet Belgeleri
- Vaziyet Planı / Aplikasyon Krokisi
- Ticaret Sicil Gazetesi
- İmza Sirküleri
PROJE İLERLEME RAPORU
Bakanlık, “ÇED Olumlu” kararı verilen projelerle ilgili olarak, Nihai ÇED Raporu’nda taahhüt edilen hususların yerine getirilip getirilmediğini izler ve denetler.
Proje sahibi; “ÇED Olumlu” kararını aldıktan sonra projede yapılacak bu Yönetmeliğe tabi değişiklikleri Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
“ÇED Olumlu” kararı verilen proje ile ilgili olarak 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Madde 18-(5) gereği, “ÇED Olumlu Kararı” verilen projelerin proje sahibi; komisyonca belirlenen periyotlarda yatırımda kaydedilen gelişmeleri içeren Proje İlerleme Raporu’ nu, Bakanlıkça yeterlik verilen ve söz konusu projenin ÇED Raporu’nun hazırlanmasında görev almayan kurum/kuruluşlara hazırlatarak elektronik sisteme yüklemek ve Bakanlık denetimlerinde sunmakla yükümlüdür.
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı alındıktan sonra, yatırımın inşaat, işletme ve işletme sonrası aşamalarında, çevre değerlerini olumsuz etkilemeyecek biçimde yürütülmesinin sağlanması için yapılan çalışmalar, komisyonca belirlenen periyotlarda Proje İlerleme Raporu şeklinde Bakanlığa sunulmaktadır.